Voce Nustrale

Nutiziale culturale

Corsica è Francia
29 di marzu

Prima guerra mundiale: L'associu Aiò Zitelli mantene a memoria di i suldati corsi

Natu qualchì annu fà, iss’associu cerca à mantene un duvere di memoria spiazzendusi in parechji lochi di battaglie di a prima guerra mundiale induve casconu assai Corsi.

Ùn scurdà si mai di a guerra di u 1914 è di tutti i Corsi chì sò cascati nantu à tanti è tanti campi di battaglie, eccu u scopu di l’associu « Aiò Zitelli », purtatu da u cantadore Ghjacumu Culioli. Dice « Faci parechji anni ch’eu vocu nantu à sti loca, aghju principiatu in l’anni novanta. A prima volta, era di ghjinnaghju novantaquattru. È dopu, m’hè sempri venuta a vodda d’andà quallà pà renda umaggiu à nosci antenati chì si sò battuti. Ma ci voli à ritena sopratuttu u maceddu ch’edda hè stata issa guerra. »

Prima, Ghjacumu Culioli hè andatu solu nantu à issi campi di battaglie : Verdun o u tristu « Chemin des Dames » chì hà datu nascita à duie canzone, quella di I Chjami Aghjalesi è « Diciosetti » di u gruppu « Dopu Cena ». Ma battaglie, ci n’hè statu tante è tante. « Monda Corsi ùn sò mai vultati, aghjusta u cantadore, issu custattu hè statu u principiu d’un antru visu di a Corsica, monda ghjenti chì travaddani a tarra ani lasciatu tuttu, avemi persu l’anima di u paesi. A Corsica ùn s’hè mai rimessa d’iss’epica quì. » 

Cusì, è à pocu à pocu, hè nata una struttura dedicata ghjust’à puntu à issi Corsi : « Aiò Zitelli » chì fù, in tempi di a prima guerra, a parolla sacra di i Corsi chì facianu parte di u 173u RI, natu in Nizza in u 1913 è chì era in Corsica à u principiu di a guerra. « Hè par quissa ch’eddu ci era tanti Corsi in issu regimentu. Dopu, par via di tanti morti, sò stati mischiati in d’altri Regimenti. »

Ghjacumu Culioli s’hè arrimbatu nantu à u passatu gloriosu ma sopratuttu dulurosu di a so famiglia per dà nascita à st’associu. « Passava sempri davanti à u munumenti à i morti, ind’è mè, in Chera, ci sò 17 nomi di a me famidda è 14 sò morti in 1914-1918, certi sò stati ritruvati è ani avutu una sepultura, quattru, ùn l’avemi micca ritruvati...Hè par quissa, è par tutti i Corsi cascati quallà, ch’andemu ogni annu nantu à sti lochi. »

Dapoi l’anni novanta, Ghjacumu Culioli parte nantu à issi lochi, accumpagnatu da cantadori, per rende umaggiu à tutti iss’omi chì sò cascati. Prima, andava cù membri di a squadra d’Arapà eppo ogni volta, cantadori cunnisciuti o micca ghjunghjenu à purtà a so petra. Cantadori cum’è Antone Tramini, Regis Gomez o ancu Antò Secondi, sò partuti quallà. L’occasione di marchjà nantu à i passi di i Corsi chì sò cascati masimu à u « Chemin des Dames », ma micca solu è di fà cuncerti a sera, in memoria à tutti issi suldati. « I cantadori ùn sò mai listessi. Scambiemi ogni volta. I cuncerti induve cantemi canzoni o messe sò liati, bensicura à issa guerra. »

Cuncerti induve ùn si tratta micca di soldi. L’occasione dinò, di scopre testimonii d’issa guerra. Un mumentu induve tuttu u mondu hè cummossu. Cusì, è dopu esse pertutu in Verdun da u 7 à u 14 di marzu, a squadra di l’associu serà, à mezu à d’altre persone, à u Chemin des Dames, u 16 d’aprile cù un appuntamentu à 6 ore. Hè prevista una visita di a furesta, mostra nantu à a battaglia è cuncertu a sera. Un tempu di qualchì ghjornu. È l’occasione, per tutti, di mantene issu duvere di memoria necessariu. L’associu Aio Zitelli, ellu, cuntinueghja a so strada.

Origine : Journal de la Corse

Evenimenti

Felì è u giru storicu pè i so 35 anni di carriera

24 di ferraghju | Corsica è Francia

I 20 anni di l’emissione Cabaret di RCFM

27 di ghjennaghju | Biguglia

I 40 anni di a casa d’edizione Albiana

23 di ghjennaghju | Aiacciu

Sustegnu à RCF Corsica

21 di nuvembre | Aiacciu

SYVADEC : distribuzione d'assuvatoghji

7 di nuvembre | Cismonte

 Indirizzu

Piazza Ghjuvanni Simonetti
20221 Cervioni

+04 95 38 12 83

 Rete suciale

Cuncezzione è realizazione Agence de communication L'Agenza