9 di ghjennaghju
« Paghjella » : l’arte di Salvadò Scotto in un librettu
Cantadore monda cunnisciutu in l’universu di u cantu corsu, Salvadò Scotto hà esciutu, à a fine di dicembre un primu librettu : « Paghjella ». Una manera di rende umaggiu, à modu soiu, à un arte ch’ellu praticheghja dapoi anni è anni…
Quale hè in Aiacciu è u so circondu, ch’ùn cunnosce à Salvadò Scotto. Stallatu in i vechji quartieri, era durante parechji anni, incartadore di mobuli. Un sapè fà chì traducia, à l’epica, una passione per « l’anzianu ». Ma t’avia, à tempu, è l’hà sempre, un’altra passione per a paghjella, issu cantu in trè voce chì hè arradicatu à l’anima corsa. È s’elle ci sò parechje manere di cantà (u versu) masimu in Cismonte (Castagniccia, Casinca, Tavagna, Boziu, Balagna, appena in Niolu…), sò i versi buzinchi (Rusiu) chì li piacenu u più à cantà in seconda o in terza. « Andeti à sapè parchì, spiega u cantadore, aghju sempri cantatu issu versu quì ma à modu meiu. Ci hè, in iss’arti quì, un sintimu, un raportu ch’ùn si pò micca spiegà. Per furtuna, sò cascatu in issa « Pignatta » quì. È cantu à spessu quand’edda veni l’occasioni. »
Dopu à parechji anni di pratica, l’hè ghjunta l’idea, un annu fà di scrive qualchì parolla in u sistema di a paghjella, vale à dì uttunariu. Trè filari d’ottu sillabe chì rimanu. « Sò partutu cù una puesia : « Sò in trè da fà lu cantu, È li basta da l’incantu. Chì si canta, ùn si pianta, Cum’è a pianta si ripianta, Da a scrittura naturale à l’eternu culturale ». N’aghju fattu dui o tè è l’aghju musciatu à Rinatu Coti. Quiddu mi dissi di cuntinuà à scriva. Cusì, hè natu « Paghjella ».
Salvadò hà scrittu una quarantena di puesie, nantu à parechji temi liati più o menu à u so campà : e muntagne (Renosu), i rughjoni (Balagna, Niolu, Prunelli…), i paesi (Altaghjè, Cutuli, Luretu di Casinca, Tavera, Tagliu), l’omi (Pampasgiolu, u barbutu di Chera, u rusignolu di Zilia... « Sò lochi induva sò andatu osinnò, sò viaghji ch’aghju fattu di manera interna... »
U cantadore riesce à compie u so librettu à a fine di dicembre. Rinatu Coti hà scrittu u prifaziu. « Andendu, videndu, u titulu sceltu da Salvadò dici assai di a so indiatura propia, spiega quellu, a puesia hè cantu, anima, pinseri... »
Hè quì chì tandu, hè intrutu ind’un altra demarchja. Quella di a prumuzione. S’hè principiatu cù una prima presentazione-cunferenza à u Cabanon Casamarte (u Mandriolu) nanzu seguitata d’un altra à u filu d’amparera è dinò à u Spaziu Diamante davanti à 200 persone. A settimana scorsa, u cantadore è Rinatu Coti, chì l’accumpagna sempre, eranu in Eccica è Suarella. « Per avà, ci hè un beddu ritornu. A ghjenti, frà i quiddi cantadori rinumati, m’ani ringraziatu pà st’opara. Hè bon segnu. Vinticinqui libretti sò stati rimessi da u merri, à a scola da fà travaddà i ziteddi. Prima nantu à a puesia, è, à pocu à pocu, a pratica, ma più tardi. »
Ogni volta, Salvadò è qualchì amicu si cantanu una o duie paghjelle. Sta settimana, u paghjellaghju serà in Aiacciu è dopu in Cutuli nanzu di cullà in Cismonte, locu induve iss’arte hè arradicatu. « Spergu dinò di cuddà in Cuntinenti induva t’aghju assai cuntatti. »
In issu prughjettu quì, Salvadò Scotto hà fattu tuttu : scrittura, ricerca d’una casa d’edizione, cumunicazione, prumuzione, vendita. « Paghjella » hà da cuntinuà u so girettu cum’è a dice u so autore. Quellu travaglia dighjà nantu à un altru prughjettu. Ma... Acqua in bocca.
Cultura
Cullezzione Spiega ! Les 4 vies de Pasquale Paoli, Antoine-Noble Marchini, edizione Albiana
9 di dicembre | Corsica
A Cerca Paulina, libru cullettivu, edizione Albiana
9 di dicembre | Capicorsu
Creazione di a Bibliuteca Paolina à l'edizione Albiana
27 di nuvembre | Corsica
Riedizione di 'Prighjuneri è altri nuvelli' di Marcu Biancarelli à l’edizione Omara
27 di nuvembre | Corsica
'Un ghjornu, una canzona : una storia di u cantu corsu' di Marc’Andria Castellani
27 di nuvembre | Corsica
Premiu di i lettori di Corsica 2026 : iscrizzione sin’à u 30 di ghjugnu 2026
21 di nuvembre | Corsica
Liv.corsica, l’intelligenza artificiale chì ampara da quelli chì parlanu u corsu
20 di nuvembre | Corsica
'La foi corse: exergue du cardinal Bustillo', Michel Garnier, edizione Domuni-Press
14 di nuvembre | Corsica
“St’acqua spatrunata, cette eau sans maître“ di Norbert Paganelli, edizione Jacques André
12 di nuvembre | Corsica
Un affrescu nant’à e centu vite di Simon-Jean Vinciguerra
7 di nuvembre | Bastia
« Le Dictionnaire des Bonifaciens et amis de Bonifacio » di François Canonici
5 di nuvembre | Bunifaziu
La Mort en Corse. Agonie, trépas, veillée, di Paul Simonpoli, edizione Omi è lochi
31 d'ottobre | Corsica
L’Orezza Suttana di Petru Couvidat-Gherardi à l'edizione Alain Piazzola
30 d'ottobre | Orezza
U làriciu – Sentinelle des forêts de Corse, edizione Albiana
28 d'ottobre | Corsica
A ghjuria di u Libru Corsu ricumpensa i so laureati
21 d'ottobre | Bunifaziu
Ciuttata in core à i canyons à a Casa di e scienze in Bastia sin'à u 18 di lugliu 2026
17 d'ottobre | Bastia
Mostra « Pasquale Paoli è a furmazione di l'elite à u XVIIIu seculu », sala Fratelli Vincenti in Santa Riparata di Balagna
16 d'ottobre | Santa Riparata di Balagna
U parlà pumuntincu messu in risaltu nant’à u situ di Zonza Santa Lucia
7 d'uttobre | Internet

